Blogserie Mededinging: 5 afspraken die kartels maken

Kartels zijn volgens de Mededingingswet, (ook wel: Mw.), en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, (ook wel: VWEU), verboden, maar wat maakt een kartel een kartel? Kartels zijn bedrijven die afspraken maken die concurrentie hinderen of wegnemen. Deze zijn streng verboden, volgens de wet.

Bekijk hieronder de video-samenvatting van deze blogpost: 

In de eerste blog hebben we gekeken naar het juridisch kader van het Mededingingsrecht. Hier zagen we dat in Artikel 6 van de Mededingingswet staat wat er volgens de Nederlandse wet verboden is. In artikel 101 VWEU staat wat volgens de Europese wet verboden is. In deze blog kijken we naar welke verboden kartelafspraken er zijn.

Autoriteit Consument en Markt

In artikel 6 Mw. staat aangegeven dat overeenkomsten, besluiten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen tussen ondernemingen verboden zijn, wanneer ze als gevolg hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst. Hier kunnen we echter niet goed uit halen wat er precies bedoeld wordt. Artikel 101 VWEU benoemt de afspraken die verboden zijn volgens de wet. In het Europees recht en Nederlands recht zijn in principe dezelfde afspraken verboden. Om de inhoud duidelijker te maken, geeft de Autoriteit Consument en Markt een aantal voorbeelden.

De Autoriteit Consument en Markt is de autoriteit die in Nederland verantwoordelijk is voor het doen van onderzoek naar kartels, met als doel kartelvorming te voorkomen of beëindigen. Op hun site geven ze een aantal voorbeelden van afspraken die onder het kartelverbod vallen. Dat zijn de volgende afspraken:

• Prijsafspraken: afspraken tussen bedrijven over de hoogte van de verkoopprijs of prijsverhogingen. Prijsafspraken kunnen ook gaan over onderdelen van de prijzen, zoals toeslagen. Het delen van deze prijzen met de concurrent valt ook binnen deze soort afspraken, en is dus ook strafbaar. Een ander woord voor dit soort afspraken is “price fixing”. Door prijsafspraken kunnen bedrijven de prijzen kunstmatig hoog houden.
  
  
• Klantverdeling: afspraken tussen bedrijven over welk bedrijf aan welke klanten of gebieden levert. Er is sprake van klantverdeling wanneer een bedrijf weigert de klanten van een ander bedrijf te helpen, hetgeen voorkomt dat de klant keuze heeft tussen verschillende aanbieders. Zo remt het kartel de onderlinge concurrentie en kunnen de prijzen hoog gehouden worden.
  
  
• Informatie-uitwisseling: Het uitwisselen van concurrentiegevoelige informatie, zoals productiebeperkingen, investeringen of voorgenomen prijzen. Door informatie-uitwisseling kunnen bedrijven de concurrentiedruk verminderen of geheel wegnemen. Bij dit type kartelvorming is er geen sprake van specifieke onderlinge afspraken, maar hebben de acties van het kartel een significante invloed op de concurrentie.
  
  
• Verdeling van opdrachten bij aanbesteding: dit betekent dat bedrijven onderling afspreken wie welke aanbesteding of opdracht mag uitvoeren. Ze dienen dan beiden een inschrijving in voor de aanbesteding of opdracht, maar spreken van te voren af wie de betere inschrijving indient, zodat dat bedrijf de opdracht krijgt. Zo voorkomen ze concurrentie.
  
  
• Productiebeperkingsafspraken: dit zijn afspraken tussen bedrijven over de hoeveelheid productie. Ze spreken hierbij af hoeveel ieder bedrijf gaat produceren, zodat er schaarste ontstaat. Wanneer er minder producten beschikbaar zijn voor verkoop, kunnen ze de prijzen hoog houden, omdat aan klantzijde on- of nauwelijks voldoende voorraad van koopbare producten bestaat.

De afspraken in deze blog horen bij de zogenaamde hardcore kartels, waar we het in de vorige blog over hebben gehad. Dergelijke afspraken hebben grote invloed op de concurrentie en zijn dus streng verboden. Naast de hardcore kartelverboden hebben we ook de softcore kartelverboden, waar sneller uitzonderingen op gemaakt worden. Wilt u daar meer over weten? Lees dan de volgende blog over de uitzonderingen op kartelverboden.