Tegenwoordig komen de woorden “kartelvorming” en “mededingingsrecht” steeds vaker in het nieuws. Dit komt omdat de Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) steeds meer onderzoeken uitvoert om kartelvorming te stoppen, bijvoorbeeld in de agrarische sector. Maar wat houdt kartelvorming nou eigenlijk in en wat betekent het mededingingsrecht? In deze blog geef ik hier meer informatie over. Te beginnen met de vraag: wat is het mededingingsrecht?
Bekijk hieronder de video-samenvatting van deze blogpost:
Wat is mededingingsrecht?
In beginsel is het mededingingsrecht het recht om te concurreren. Het mededingingsrecht heeft twee principes: als eerst zorgt het voor een vrije markt met onverstoorde concurrentie. Ook dient het als garantie voor de integriteit van de Europese interne markt.
Het mededingingsrecht zorgt er namelijk voor dat bedrijven met elkaar moeten blijven concurreren, zodat de bedrijven scherp blijven en de klanten altijd verbetering zien. Zo wordt gezorgd dat klanten een aan concurrentie onderhevige prijs moeten betalen voor een product of dienst, en kunstmatig hogere prijzen voorkomen. Dit zorgt er ook voor dat de economie kan blijven groeien.
Wanneer bedrijven met opzet afspraken met elkaar maken om te proberen de onderlinge concurrentie te verminderen is er sprake van kartelvorming. Dit heeft negatieve gevolgen voor consumenten en de economische groei. De overheid heeft kartelvorming daarom verboden.
Mededingingswetgeving in Nederland
In Nederland is het mededingingsrecht geregeld in de Mededingingswet (ook wel: Mw.). Deze wet is in werking getreden op 22 mei 1997 en vloeit voort uit het mededingingsrecht van artikel 101 van het Verdrag over de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU). Artikel 2 Mw. belast de ACM met het toezicht op de naleving van de Mededingingswet. Maar wat wordt er precies in deze wet benoemd?
Artikel 6 Mw. benoemt wat er volgens de Mededingingswet verboden is. In artikel 102 VWEU staat wat er verboden is volgens het Europees recht. Volgens dit artikel zijn “alle overeenkomsten tussen bedrijven, besluiten van ondernemingsverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst verboden”. Maar wat houdt dit eigenlijk in?
Artikel 101 VWEU geeft voorbeelden van wat er nou precies verboden is. Hier staat onder andere genoemd dat bedrijven geen gezamenlijke afspraken mogen maken over hoeveel een product of dienst gaat kosten. Ook mogen ze de markt niet onderling verdelen, bijvoorbeeld dat het ene bedrijf 30% van de klanten krijgt en het andere bedrijf 70%. Als laatste wordt genoemd dat de bedrijven geen opdrachten mogen verdelen.
Wanneer een bedrijf de Mededingingswet overtreedt kan de ACM verschillende sancties opleggen, zoals:
- Een boete, die binnen zes weken betaald moet worden;
- Een dwangsom. Het bedrijf moet meteen stoppen met de wet overtreden of moet alsnog een boete betalen. Deze boete loopt op tot het bedrijf stopt;
- Een “bindende aanwijzing tot naleving van de wet” opleggen. Het bedrijf moet iets doen of nalaten wat de ACM opdraagt, anders moet het alsnog een boete betalen;
- Een toezegging van het bedrijf bindend verklaren. Het bedrijf moet hiermee beloven te stoppen met de illegale activiteiten en de ACM kan geen boete of dwangsom opleggen.
Mededingingsonderzoek
In de Mededingingswet lijkt kartelvorming eenvoudig te herkennen, maar aan het vaststellen van overtredingen gaan grote onderzoeken vooraf. Bij een mededingingsonderzoek moet namelijk alle data van de bedrijven onderzocht worden op afwijkingen, zoals codetaal of illegale afspraken. Ook zijn er veel uitzonderingen te vinden in de Mededingingswet, waar rekening mee gehouden moet worden. Hierdoor kan een mededingingsonderzoek soms jaren duren.
In deze blog hebben we gekeken naar het juridisch kader van het Mededingingsrecht. Bij het mededingingsrecht zijn de belangrijkste partijen de kartels. Wilt u meer weten over kartels? Kijk dan naar de volgende blog en video in deze blogserie.
